Ideologisch Links

De tijden zijn aan het veranderen. Dat er verandering op komst is, is ook hoog nodig. PvdA en GroenLinks zijn gekomen met een gezamenlijk programma en een gezamenlijke kandidatenlijst. Lijsttrekker Frans Timmermans spreekt van ‘Verenigd Links’. Dan moet natuurlijk om te beginnen wel duidelijk zijn wat links is en hoe zich dat onderscheid van het rechtse en rechts-radicale politieke spectrum. Dat pleit voor een nieuwe, duidelijke afbakening. Het mag wel wat ideologischer worden ingestoken.

Sinds de afbraak van de Berlijnse Muur (1989) is enige tijd het geloof manifest geweest, dat er voor democratie en neoliberalisme geen alternatief meer zou zijn. Gesproken werd over ‘het einde van de geschiedenis’ en de markt zou alle grote problemen oplossen. Welvaart en welzijn zouden ons toevallen. Politiek vervaagde het verschil tussen links en rechts. De PvdA sprak van het afleggen van de ideologische veren; de VVD verklaarde dat voortaan de sterkste schouders de zwaarste lasten moesten dragen. Dat was het begin van een politiek van versnippering op basis van kleine mono thema’s. Geen grote volkspartijen meer, die rekkelijken en preciezen verenigden, maar een eindeloze rij van nieuwe partijen en afsplitsingen. Inmiddels zijn er 21 (!) partijen in de Tweede Kamer. Vooral op rechts wordt naar hartenlust gehopt van partij naar partij. Tophopper is tegenwoordig wel Derk Jan Eppink, die via CDA, VVD, PVV, FvD en JA21, zich nu bij de BBB heeft aangesloten. Politiek werd zo een heel moeizaam proces van polderen met een gebrek aan heldere besluitvorming op urgente thema’s. Met een beschaafde polarisatie is niks mis, maar we zijn daarin volstrekt doorgeslagen. De ander wordt gezien als de vijand, die dood moet. Bedreigingen en spelen op de persoon zijn het nieuwe normaal geworden. Heel veel kiezers zijn dat zat.

Waar we ook onze bekomst van hebben is feitenvrij politiek beleid. Henk Kamp gaf daar onlangs nog een sterk staaltje van. Uit cijfers bleek dat 90-95% t.t.v. de toeslagenaffaire niet fraudeert, maar Henks eigen gevoel en intuïtie zeiden echter iets heel anders en dat maakte hij leidend voor zijn beleid. Met alle desastreuze gevolgen van dien voor duizenden onschuldigen. Feitenvrije politiek leidt tot grove leugenachtigheid, grote ongelukken en de meest weerzinwekkende complottheorieën. Mij lijkt het van groot belang om opnieuw duidelijk te maken, dat links denken wezenlijk verschilt van het rechtse wereldbeeld. Gezamenlijk gedragen feiten zijn nodig om beleid op te maken. De duiding van de feiten kan verschillen, je kunt een andere route voorstellen om het onder ogen geziene probleem op te lossen. Je kunt naar hetzelfde kijken, maar het anders zien. Feitenvrije politiek past daar natuurlijk niet bij.

Wat te doen?

De ideologie van de sociaal-democratie stoelt op idealen en waarden, die de verschillen tussen arm en rijk verkleinen, de toegang tot onderwijs, zorg, recht en vervoer voor iedereen gelijk maakt en de toekomst van de na ons komenden in het vizier houdt en er zorg voor draagt. Kort samengevat: bestaanszekerheid, solidaire samenleving en een klimaat neutrale inrichting van onze samenleving. Dat betekent voor mij in ieder geval:

• Nivelleren: het verkleinen van inkomensverschillen via het instrument van de progressieve belastingen.
• Op weg naar een basisinkomen, zodat een toeslagensysteem niet meer nodig is.
• Voedselbanken onnodig maken.
• Omarming van de Green Deal van de EU. De energietransitie doorzetten, Economie verduurzamen.
• Markt uit de zorg halen.
• Energie nationaliseren.
• Een verzorgingsstaat die haar burgers vertrouwd ( tot het tegendeel blijkt).
• Democratie beschermen. Klassenjustitie tegengaan.
• Wat maakbaar is in de samenleving, maakbaar maken.
• In het onderwijs de leerkracht weer centraal stellen.

Rechts Nederland stelt daar tegenover, dat we een nepparlement hebben, het Groningse gas weer moet worden opgepompt, mega-veestallen zijn geen probleem, klimaatproblemen bestaan niet, Nederland moet uit de EU. Poetin en Trump zijn goeje gozers, we moeten meer autorijden en alle asielzoekers bij de grens terugsturen. De VVD sluit samenwerking met PVV niet meer uit.

Het CDA zou bijna verdwijnen, als je de peilingen mag geloven, maar laat je niets wijsmaken. Van der Plas en Keizer zijn beiden ex-CDA en Nieuw Sociaal Contract staat o.l.v. Pieter Omtzigt, ook ex-CDA.

Links staat voor een nieuwe doorbraak. Er zijn op links meer partijen, die zich  – met behoud van hun eigenheid en kerndoelen – zouden moeten verenigen: PvdD, SP, Volt. Polariseer naar rechts en niet naar links, zou ik wensen. Wees hard op beleid, maar zacht op de persoon.

Als tegenover jouw ideeën alleen maar kan worden ingebracht, dat je uiterlijk niet deugd, je een drammer bent met een groot eigen huis en je een te kekke bril draagt, dan moeten het wel heel goede ideeën zijn.

September 2023, derde dinsdag.

Hein Klompmaker.